Kees van Paassen
In memoriam Pater Cornelis Petrus Maria van Paassen S.C.J.
Kees werd geboren op 31 december 1932 te Poeldijk, als vijfde kind uit een tuindersgezin. Na de basisschool ging hij naar het Juvenaat van het H. Hart te Bergen op Zoom omdat hij priester wilde worden. Na het behalen van zijn einddiploma ging hij naar het noviciaat te Asten waar hij op 8 september 1953 zijn eerste kloostergeloften aflegde en lid werd van de Congregatie van de priesters van het H. Hart. Na zijn studie filosofie in Liesbosch ging hij in september 1955 naar Rome voor de studie van de theologie. Na zijn priesterwijding te Nijmegen op 19 juli 1959 door Mgr. Bekkers keerde hij terug naar Rome om daar vanaf 1959 filosofie te gaan studeren.
Na zijn wijding werd Kees omdat hij goed kon leren opnieuw benoemd voor Rome om zich daar verder te bekwamen in de filosofie. Vele malen heeft hij heen en weer gereisd tussen Rome, Liesbosch en Leuven. Tijdens een van deze jaren schrijft hij naar de studenten in Rome een brief en zegt o.a. dat hij heimwee heeft naar Rome en gebruikt daarbij het gezegde: La virtu piu bella dei nordici e la nostalgia del sud. (De schoonste deugd van de noordelingen is het heimwee naar het zuiden).
Eind 1966 heeft Kees zijn studie beëindigd en vertrekt naar Engeland waar hij tijdelijk werk-zaam is in een kleine parochie in afwachting van de verdediging van zijn proefschrift aan het Angelicum te Rome. Hij promoveerde er cum laude. Inmiddels was de theologie-opleiding in Nederland niet meer in SCJ-handen en gaat een lang gekoesterde wens in vervulling. Hij gaat de opleiding voor Indonesische medebroeders ter hand nemen. In september 1970 vertrekt hij naar Indonesië. Daar aangekomen bekwaamt hij zich eerst in de landstaal. Hierna gaat hij in Yogyakarta in het grootseminarie filosofie en theologie doceren, hier was hij meer dan welkom. Hij werd docent in de wijsbegeerte van het sociale leven. Kees bereidde zijn colleges zeer goed voor, hij was degelijk en nam geen genoegen met half werk. Op het seminarie werd hem altijd het vijfde en laatste uur toebedeeld. Dat was midden op de dag en altijd erg warm. De fraters waren al vermoeid en verlangde naar een warme maaltijd. Maar Kees hield vol, ook al was de aandacht van de fraters niet altijd honderd procent. De cursus die hij gaf is nog jarenlang gebruikt. Daarnaast was hij ook nog rector van het scholasticaat waar de fraters woonden, werkten en studeerden. Een onmogelijke taak om dat met elkaar te combineren. Daar komt nog bij, dat veel fraters hem kozen als hun persoonlijke begeleider. Dus elke maand een uur lang met ieder van hen praten over hun vooruitgang als kloosterling en toekomstig priester. Kees heeft dat alles met veel geduld en begrip gedaan. Dit blijkt wel uit de vele reacties, die we vanuit Indonesia ontvangen hebben. Zijn Indonesische medebroeders zagen hem als een wijze en verstandige medebroeder.
Vanwege persoonlijke moeilijkheden vertrekt hij begin 1979 naar de Verenigde Staten waar hij een paar jaar blijft en werkt in de zielzorg en volgt daar de cursus klinisch pastorale vorming. Als in november 1983 de moeilijkheden weer opgelost zijn gaat hij weer terug naar zijn geliefde Indonesië. Daar wordt hij kapelaan in de St. Jozef-parochie, vervolgens pastoor en tevens plebaan van de bisschopskerk de Mariaparochie te Palembang. Daarna wordt hij studie-begeleider in het Studiehuis van Yogyakarta.
Om gezondheidsredenen keerde Kees in juli 2005 voorgoed terug naar Nederland, waar hij zijn intrek nam in het St. Jozefklooster te Nijmegen. Eenmaal weer terug in Nederland was hij niet zo gelukkig dat hij niets meer te doen had en heeft toen het plan opgevat om de geschiedenis van de SCJ-missie in Indonesië te gaan schrijven. Om dit werk goed te kunnen doen is hij een aantal keren naar Indonesië, naar Rome en hier in Nijmegen op de universiteit geweest om het een en ander op te zoeken over de geschiedenis. Hoewel hij geen historicus was maar een filosoof heeft hij die taak zo goed mogelijk willen doen. Hij heeft enorm veel werk verzet. Hij is naar de bronnen van de geschiedenis gegaan. Geen half werk, maar degelijk en heeft daar vele jaren aan gewerkt.
‘Jammer dat het niet geworden is, wat hij ervan verwacht had. En dat was niet zijn fout, maar hij heeft niet goed geweten, wat de opvattingen van de Indonesiërs zijn op het gebied van geschiedenis. Hun geschiedenis begon in 1908. Toen werd er een partij opgericht, die Indië los wilde maken van Nederland. Wat daarvoor gebeurd is, is verleden tijd en wordt onderwezen in verhalen. Meer niet. Kees heeft daar te weinig rekening mee gehouden. Vandaar dat hij op een gegeven moment niet meer kon rekenen op de medewerking van zijn Indonesische confraters. Een gedeelte van het boek is al gedrukt buiten zijn medeweten om. Erg pijnlijk. Maar in de Indonesische context wel begrijpelijk. Het was ook te degelijk, te degelijk voor de mensen, die het zouden moeten lezen en bestuderen. Maar ik heb eens met de nieuwe bisschop van Tanjungkarang op Zuid Sumatra gesproken en die vertelde, dat de Indonesische priesters in zijn bisdom niets afweten van de geschiedenis van de Kerk op Zuid Sumatra. Dan zouden ze eens zien, wat voor offers er gebracht zijn door de missionarissen. Dat zou hun kijk op de Kerk ten goede veranderen. Dus het werk van Kees was eigenlijk meer dan welkom. En ik hoop, dat het misschien in een meer aangepaste vorm toch eens gedrukt zal worden.’ (Uit de preek van Gerard Zwaard)
Kees heeft hier in het St. Jozefklooster genoten van een uitstekende verzorging en van de vele intensieve contacten met zijn medebroeders, zijn familie en vele vrienden. Tot het einde toe toonde hij veel belangstelling en was hij dankbaar voor alles wat men voor hem deed ook al viel het voor hem niet altijd mee. Nog geheel onverwacht is hij op vroege ochtend van pinkstermaandag op 5 juni 2017 heel rustig en vredig ingeslapen.
Op vrijdag 9 juni 2017 hebben wij afscheid van Pater Kees van Paassen genomen in een Plechtige Eucharistieviering in de kapel van het St. Jozefklooster en hem op ons kloosterkerkhof te ruste gelegd. Moge hij nu rusten in de vrede van de Verrezen Heer.
Namens de Communiteit van het St. Jozefklooster.
En met medewerking van Pater G. Zwaard.
Pater W. Halters scj, rector