Jan Eijkman
In dankbare herinnering:
Jan Eijkman s.c.j.
1933 – 2016
Als u dit leest zijn we een paar weken verder in de tijd. Maar het is nog steeds onwerkelijk. Voor ons in elk geval. Natuurlijk, het wegvallen van een dierbare is altijd en voor iedere naaste moeilijk te verteren, te begrijpen en te verwerken. Maar nu hebben wel heel velen een dierbare nabije verloren. Jan Eijkman was iemand die je echt nabij en onbaatzuchtig nabij was. Iemand die naar je wist te luisteren. Iemand die met een paar woorden en vaak met een kwinkslag jou op het spoor van je eigen antwoord op het probleem kon zetten. Het tegenovergestelde van een betweter, juist een goede en bezorgde huisvader, een echte ‘pater familias’.
Nu het woord pater valt…. Jan was lid van de Congregatie van de Priesters van het Heilig Hart. Dat is een mond vol, en Jan vatte dat simpel samen als: mensen met een warm kloppend hart voor iedereen. Vooral voor de mensen die het in het leven niet al te best getroffen hebben. Dat moet je maar kunnen, dat moet je leren, daar moet je in groeien. Jan is het gelukt! Hij is lang betrokken geweest bij de Zuid-Molukse gemeenschap. Mensen die met loze beloften over een nieuw vaderland, in het koude Nederland een bestaan moesten zien op te bouwen. Hij was er voor vluchtelingen en illegalen. Hij was metterdaad bezorgd om mensen zonder dak boven hun hoofd. De Straatkerk in Nijmegen heeft zijn ontstaan mede aan hem te danken.
En daartussen door was hij er vooral graag en veel voor gewone mensen in gewone parochies, zoals in Vlaardingen, zoals in Neerbosch-Oost, en ook de buren van de Antonius Abt aan de Dennenstraat mochten op zijn belangstelling en adviezen rekenen. Hij organiseerde samenwerking en onderlinge uitwisseling van thematische creativiteit en liturgische vormgeving. Zijn credo? ‘Maak het toch allemaal niet zo moeilijk, het leven is al ingewikkeld genoeg! Al die officiële kaders…. soms zijn ze nodig, maar het gaat om het leven zelf van gewone mensen’. Jan kon op onverwachte momenten van die vragen stellen, waar je geen raad mee wist. Soms had hij zelf een antwoord, meestal niet, maar hij zette je zo wel aan het denken! Maar evengoed was dat zijn humor, je moest op zijn pretoogjes letten! Maar het was nooit verkeerd bedoeld, hij probeerde met overtuiging verbinding te maken. Zijn communiteit weet daarvan mee te praten. Hij was voor hen in het Jonkerbos, maar net zo goed in de Catharinahof niet alleen een goede administrator, maar vooral een man van een goede sfeer van onderlinge betrokkenheid, de nodige humor en bovenal gemeenschapszin.
Zo stond hij ook in zijn Congregatie. Hij was altijd present op de cruciale momenten. Hij kende dus iedereen, wist veel smakelijke anekdotes, en was altijd bereid tot dienstbaarheid in het lokale en provinciale bestuur. De Congregatie ging hem aan het hart, en hij zocht altijd naar eigentijdse uitingen van de spiritualiteit, in commissies en in de beweging van de Bondgenoten,
Hij heeft 83 jaar mogen leven. Geboren in het Waterkwartier, gestorven in Neerbosch-Oost, een wereld van mensen en hun vreugde en verdriet daar tussen in. Hij was er moe van geworden. De laatste paar jaar was hij er natuurlijk als we hem nodig hadden. Hij wilde zijn taak graag goed overdragen. Misschien vertelde hij daarom wel hier en daar, dat hij gedroomd had voor de hemelpoort te staan, maar de eerste tijd nog niet binnen mocht omdat hij nog iets had af te maken. Hij is er nu toch, heel onverwacht, door binnen gegaan. Geen spoor van strijd op zijn gezicht, stil in zijn slaap weggegleden. Het is hem van harte gegund.
Maar hij laat het nu wel aan ons om een goede herder voor elkaar te zijn. Hij heeft ons voorgedaan hoe dat kan, hoe hij dat deed. Deze dagen zijn we op weg naar Kerstmis. Advent is uitzien naar nieuw leven. Dat betekent in de woorden van Jan: je hart open, je ogen open, je oren open! Open staan voor het onverwachte, het nieuwe dat ons ook steeds weer gebeurd. Open én Hopen. Jan we gaan het proberen. Zonder jou helaas! Maar jij, wijze mens, hebt ons wel op weg gezet! Let nog een beetje op ons!
Cees van Gorp, Piet Peeters, Nico van Ham, Hans van Zonneveld.
Nijmegen, December 2016
(Een bewerking van de tekst gepubliceerd in het blad van De Goede Herder en Antonius Abt, Oase, en teksten uit de viering van het afscheid van Jan)